Είναι πολύ ωραίο να μαθαίνεις ότι γίνονται πράγματα που ευνοούν τη δημιουργικότητα και την ανταλλαγή πρωτότυπων ιδεών. Η Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος βρίσκεται στη φάση της μετάβασης και χρειάζεται οπτική ταυτότητα. Για το λόγο αυτό δεν ανέθεσε το έργο σε ένα συγκεκριμένο γραφείο, αλλά συνεργάστηκε με την Ένωση Γραφιστών Ελλάδος. Μαζί, ανέπτυξαν μια πρότυπη διαγωνιστική διαδικασία με ανοιχτό κάλεσμα σε όλη τη δημιουργική κοινότητα. Στο κάλεσμα ανταποκρίθηκαν 40 δημιουργικά γραφεία καταθέτοντας δείγματα δουλειάς τους. Η Εθνική Βιβλιοθήκη επέλεξε τα 5 από αυτά και τους έδωσε περισσότερες πληροφορίες για το έργο (όπως δουλεύουμε κι εμείς εδώ στη NEOPERATIVA δηλαδή!).
Τα υποψήφια σχήματα Ελλήνων σχεδιαστών ήταν ονομαστικά τα παρακάτω: Papazoglou, Associates, MNP, Κ2Design και Holy. Όλοι τους παρέλαβαν τα αποτελέσματα εκτενούς έρευνας κοινού και ένα αναλυτικό στρατηγικό brief. Ακόμα, συμμετείχαν σε δύο ξεναγήσεις στο Βαλλιάνειο και το Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος προκειμένου να κατανοήσουν τον θεσμικό ρόλο της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος αλλά και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει στη νέα εποχή. Εργάστηκαν επί 45 ημέρες με αμοιβή απασχόλησης για να διαμορφώσουν προτάσεις και να προτείνουν προσεγγίσεις για την οπτική ταυτότητα της Εθνικής Βιβλιοθήκης τις οποίες παρουσίασαν στις 2/2/2017 σε επταμελή διεπιστημονική Κριτική Επιτροπή.
Παρακάτω παρουσιάζονται οι δημιουργικοί φάκελοι που κατατέθηκαν στον διαγωνισμό. Δε θα παραθέσω τα σχόλια των υποψηφίων παρακάτω αλλά αν θέλεις να διαβάσεις πιο αναλυτικά τη διαδικασία και τα σχόλια μπορείς να τα βρεις εδώ.
Πρώτος φάκελος είναι και ο νικητήριος. Η ομάδα του Δημήτρη Παπάζογλου (Γιώργος Δ. Ματθιόπουλος, Δημήτρης Παπάζογλου, Γιώργος Τριανταφυλλάκος, Axel Peemoeller) σύμφωνα με τους αρμόδιους, είχε μια αρκετά τολμηρή προσέγγιση η οποία ταιριάζει απόλυτα με το πνεύμα υπέρβασης που χαρακτηρίζει το σύνθετο εγχείρημα της μετεγκατάστασης της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος. Θα εργαστούν τους επόμενους μήνες για την ολοκληρωμένη απόδοση του λογοτύπου αλλά και για τη συνολική στρατηγική της επικοινωνίας.
Ταυτόχρονος συνδυασμός δύο διαφορετικών γραμματοσειρών αλλά και οπτικών σχημάτων που αναπτύσσουν την έννοια της “ενδοριακότητας” που καλείται να υπηρετήσει η Εθνική Βιβλιοθήκη. Μια ενδιαφέρουσα πρόταση που ξεφεύγει από την απλή οπτικοποίηση των εννοιών και τις περνά μέσω της τυπογραφίας κυρίως.
Δεύτερος φάκελος από το γραφείο Associates. Πηγές έμπνευσης των δημιουργών ήταν η χρυσή τομή, τα βιβλία τοποθετημένα σε ένα ράφι, στοιχεία από το παλιό και το νέο κτήριο καθώς και ο μοναδικός κωδικός barcode. Όλα αυτά τα στοιχεία έχουν περάσει αρμονικά στην πρόταση με την επικλινή στέγη του νέου κτηρίου να υπονοείται και να μην αποδίδεται άμεσα. Μια σύνθετη σκέψη και ταυτόχρονα απλή απόδοση πολλών και σημαντικών στοιχείων που διέπουν την ΕΒΕ.
Τρίτος έρχεται ο δημιουργικός φάκελος από τους K2Design, ένα γραφείο με πολυετή πείρα στο χώρο της οπτικής επικοινωνίας. Δύο προτάσεις που κύρια στοιχεία τους έχουν το γράμμα “β” και αποχρώσεις του μπλε, κι αυτά φυσικά όχι τυχαία. Η πρώτη πρόταση έχει μέσα της το γράμμα “β” σχηματισμένο ουσιαστικά από δύο βιβλία σε στοίβα και έναν σελιδοδείκτη να ξεφεύγει από το σχήμα, δηλώνοντας το παρόν, το τώρα. Τα 4 χρώματα Pantone που έχουν επιλεγεί δένουν άψογα μεταξύ τους δημιουργώντας μια οπτική αρμονία. Και στη δεύτερή τους πρόταση υπάρχει αφαιρετικά το “β” που όμως αυτή τη φορά παραπέμπει και στο πρόσωπο μιας κουκουβάγιας (της οποίας το σχήμα απεικονίζεται συνολικά). Μια πλήρης παρουσιάση με έντονο δημιουργικό ενδιαφέρον.
Τέταρτη έρχεται η πρόταση από το γραφείο MNP. Δύο προτάσεις και πάλι. Η πρώτη έχει να κάνει με το άπειρο. “Βιβλιοθήκη σημαίνει γνώση, σοφία. Έννοιες ατέρμονες” μας λέει η πρώτη πρόταση και κάνει ακριβώς αυτό. Μια γεωμετρική και σύγχρονη γραμματοσειρά που βάζει την τυπογραφία στο σχήμα του απείρου. Η δεύτερη πρόταση παρουσιάζει τη βιβλιοθήκη ως ένα αυτόφωτο σώμα, μια φωτεινή πηγή. Ένα γεωμετρικό σχήμα με διαφορετικές κατευθύνσεις στην πηγή του φωτός με έντονο παραλληλισμό εννοιών. Δύο προτάσεις αρκετά σύγχρονες και ταυτόχρονα κλασικές. Όπως ακριβώς είναι και η ΕΒΕ σήμερα.
Πέμπτες παρουσιάζονται οι προτάσεις από το γραφείο Holy. Η πρώτη πρόταση αποτελείται αφαιρετικά από ένα ανοιχτό βιβλίο. Ένα ανοιχτό βιβλίο που βρίσκεται ανάμεσα στο παρελθόν και το μέλλον αποτελώντας το διαχρονικό, συνδετικό τους κρίκο. Η δεύτερη πρόταση κρύβει μηνύματα. Βασική πηγή έμπνευσης είναι ο μαίανδρος. Ωστόσο, η απόδοσή του από τους σχεδιαστές κρύβει γράμματα και έννοιες. Χωρίς να θέλουν να εξαντλήσουν το ενδιαφέρον του δέκτη κάνοντάς τα εμφανή, στο λογότυπο μπορεί κανείς να δει τα αρχικά γράμματα της Εθνικής Βιβλιοθήκης αλλά και να αναλογιστεί τα κομμάτια του μαίανδρου ως ράφια της βιλιοθήκης. Μια αρκετά σύγχρονη και αναλυτική παρουσίαση που προσπερνά το οπτικό ερέθισμα.
Πάντως, επειδή δεν αντέχω να μείνω στην απλή παράθεση των προτάσεων, θα πω κι εγώ τη γνώμη μου για την Εθνική Βιβλιοθήκη και τη νέα οπτική ταυτότητα. Φυσικά δεν είμαι ειδικός και θα μιλήσω σύμφωνα μόνο με το προσωπικό μου γούστο, αλλά θα την πω! Εμένα λοιπόν μου άρεσε πιο πολύ η πρόταση των βιβλίων με το σελιδοδείκτη από τους K2Design. Λάτρεψα τα χρώματα, την απόδοση και τον τρόπο παρουσίασης στις διάφορες εφαρμογές. Η κάρτα μέλους, για παράδειγμα, είναι μια κάρτα που θα ήθελα να έχω!
Μπορείς φυσικά να πεις κι εσύ ποια είναι η αγαπημένη σου πρόταση με ένα σχόλιο παρακάτω. Πριν πάρεις βέβαια απόφαση θα σου πρότεινα να διαβάσεις αναλυτικά τις παρουσιάσεις των υποψηφίων καθώς η έρευνα και οι ώρες που δούλεψαν πάνω σε αυτές αποδίδονται με προσοχή εκεί.
Πριν κλείσω αυτό το μεγάλο άρθρο, θέλω να παρατηρήσω κάτι ακόμα. Η Εθνική Βιβλιοθήκη και η Ένωση Γραφιστών Ελλάδος, φαίνεται να δημιουργήσαν κάτι εντυπωσιακό. Από τα σχόλια των συμμετεχόντων γίνεται εμφανές ότι το κλίμα ήταν άψογο, ο σεβασμός στην όλη διαδικασία ήταν δεδομένος και όλα κύλησαν ομαλά, αφήνοντας τις καλύτερες εντυπώσεις. Κι ενώ θα μπορούσα να κλείσω με τη φράση “η δημιουργικότητα δεν έχει όρια”,που χρησιμοποιώ αρκετά, αυτή τη φορά με κάλυψαν οι σχεδιαστές από το Holy όταν δήλωσαν:
